بررسی تنوع ژنتیکی ارقام گندم نان و قابلیت برخی شاخص‌های مقاومت به تنش در انتخاب ارقام مقاوم به خشکی آخر فصل

پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: سیزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
1کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز، دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد
2استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
چکیده
تنش خشکی عملکرد و کیفیت گندم را تحت تاثیر عمیق قرار می‌دهد. این پژوهش با هدف ارزیابی توانایی شاخص‌های تحمل به تنش در راستای شناسایی ارقام مقاوم و حساس به تنش خشکی آخر فصل صورت پذیرفت. بدین منظور، ١٨ رقم گندم نان طی دو سال زراعی 90-1389 و 91-1390 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز مورد مقایسه قرار گرفتند. عامل اصلی به رژیم آبیاری (مطلوب و تنش خشکی آخر فصل) و عامل فرعی به ارقام گندم اختصاص داده شد. نتایج نشان داد که شاخص‌های تحمل به تنش (STI)، میانگین بهره‌وری (MP) و میانگین هندسی بهره‌وری (GMP) بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار با عملکرد دانه ‌را در هر دو شرایط رطوبتی نشان دادند، که به نظر می‌رسد که شاخص‌های مناسبی برای انتخاب ارقام مقاوم به تنش خشکی آخر فصل باشند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای به‌همراه تجزیه به مولفه‌های اصلی، ارقام گندم را در سه گروه تقسیم‌بندی کردند که ارقام قرار گرفته در گروه سوم شامل دریا و طبسی بر اساس نمودار بای‌پلات، ارقامی با پتانسل عملکرد بالا در هر دو شرایط آبیاری و مقاوم به تنش خشکی آخر فصل بودند. بنابراین، به نظر می‌رسد استفاده از این ارقام به عنوان لاین‌های والدی در برنامه‌های اصلاحی، در جهت تولید ارقام با عملکرد بالا در شرایط خشکی آخر فصل مفید باشد.
کلیدواژه ها
 
Title
Evaluation of Genetic Diversity of Bread Wheat Cultivars and Ability of Stress Indices to Screen Tolerant Cultivars under Late-Season Drought Stress Conditions
Authors
Abstract
Drought stress seriously influences productivity and quality of wheat. This study was carried out to evaluate the ability of stress indices for screening late-season drought stress tolerant and sensitive wheat cultivars. Eighteen bread wheat cultivars were grown in a split plot arrangement based on complete block design with three replications during 2010-11 and 2011-12 growing seasons at experimental farm of faculty of agriculture, Shiraz University. Main plots were assigned to irrigation regimes and sub-plots to wheat cultivars. The results showed that stress tolerance index (STI), mean productivity (MP) and geometric mean productivity (GMP) were highly positively correlated to grain yield in both irrigation regimes, so, they appeared to be useful indices for screening late-season drought stress tolerant cultivars. Based on the results of cluster and principle component analyses, wheat cultivars were clustered to three main groups in which cultivars placed in the third group including Darya and Tabasi based on biplot diagram, were drought tolerant and high yielding cultivars in both irrigation regimes. Thus, using these cultivars as parental lines in breeding programs could be useful for producing high yielding cultivars for late season stress conditions.