بررسی امکان غربال ژنوتیپ‎های گندم متحمل به گرمای پایان فصل با آزمون پایداری غشا در برابر گرما

پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: سیزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
1هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز،
2استاد و دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
این تحقیق به منظور ارزیابی پایداری غشا در برابر گرما بعنوان روشی برای گزینش ژنوتیپ‎های متحمل گندم به تنش گرمای انتهای فصل در مرحله گیاهچه‎ای و گرده‎افشانی ده ژنوتیپ گندم نان بهاره در محیط کنترل شده به اجرا درآمد. درصد کاهش عملکرد ژنوتیپ‎ها در شرایط تنش گرمای انتهای فصل نیز در دو آزمایش جداگانه با اعمال دو تاریخ کاشت مناسب(22 آبان) و تاخیری (اول دی‎ماه) در محیط مزرعه در اهواز و اعمال دو تیمار دمای بدون تنش و تنش گرما از ده روز بعد از گرده‎افشانی تا رسیدگی در محیط فیتوترون اندازه‎گیری شد. ژنوتیپ‎های مورد بررسی در هر دو مرحله گیاهچه‎ای و گرده‎افشانی تنوع معنی‎داری از نظر پایداری غشا در برابر گرما داشتند. نتایج پایداری غشا در هر دو مرحله رشدی با هم مرتبط بودند(76/0=r) و می‎توان از نتایج این آزمون روی گیاهچه‌ها، میزان تحمل به گرما در گیاه کاملاً توسعه یافته را پیش‌بینی کرد. درصد کاهش عملکرد ناشی از تاخیر در کاشت با پایداری غشا در برابر گرما در مرحله دو برگی (68/0- =r) و گرده‎افشانی (60/0- =r) همبستگی معنی‎داری داشت ولی این روابط در شرایط تنش گرمای اعمال شده در فیتوترون ضعیف بود و به نظر می‎رسد که این آزمون به تنهایی نمی‌تواند بعنوان یک معیار گزینشی در برنامه‌های اصلاحی بکار رود.
کلیدواژه ها
 
Title
The study possibility of screening the wheat genotypes tolerant to terminal heat stress by membrane thermostability test
Authors
Abstract
This study was carried out to evaluate the cell membrane thermostability as a method for selection of wheat tolerant to terminal heat stress at seedling and anthesis stages of ten medium maturity spring bread wheat genotypes under controlled conditions. The grain yield reduction under terminal heat stress conditions was measured in two separate experiments by applying two optimum (12 Nov.) and late (21 Dec.) sowing dates under field conditions in Ahwaz and two temperature treatments i.e. normal and heat stress from 10 days after anthesis to maturity in phytotron. In both seedling and anthesis stages, there was significant variation among the genotypes for cell membrane thermostability. The results of cell membrane thermostability were correlated (r=0.76) in both stages of seedling and anthesis. Hence, the results of cell membrane thermostability at seedling stage can be used to predict the thermotolerance of the fully developed plant. In late sowing date, percentage of reduction grain yield had significantly negative correlation with cell membrane thermostability in both stages of seedling (r=-0.68) and anthesis (r=-0.60). But, under heat stress conditions in phytotrone, these relationships were weak. It seems that cell membrane thermostability alone cannot be used as a selection criteria in breeding programs.