ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد گندم تحت تیمارهای مختلف خاک‌ورزی و مدیریت بقایای گیاهی
پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: سیزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
1پژوهشگر و استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی
2استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
3استادیار پژوهش (Senior Principal) دفتر مرکز (CIMMYT) در ایران
چکیده
به منظور مطالعه تاثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، این پروژه در ایستگاه تحقیقاتی گناباد و در سال زراعی 92-1391 با استفاده از طرح کرت‌های خرد شده (Split plot) بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. فاکتور اصلی شامل روش‌های مختلف خاک‌ورزی در سه سطح (1- خاک‌ورزی متداول، 2- کم خاک‌ورزی و 3- بی‌خاک‌ورزی) در کرت‌های اصلی قرار گرفت و فاکتور فرعی، مدیریت بقایای گیاهی در سه سطح (1- بدون بقایا، 2- حفظ 30 درصد بقایا و 3- حفظ 60 درصد بقایا) در کرت‌های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر تیمارهای خاک‌ورزی و مدیریت بقایا بر عملکرد بیولوژیک، دانه و شاخص برداشت معنی‌دار نبود. بیشترین عملکرد بیولوژیک از تیمار بی خاک‌ورزی با 13530 و کمترین آن از کم‌خاک‌ورزی با 12510 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد با افزایش میزان بقایا از صفر به 60 درصد عملکرد بیولوژیک با 13560و دانه با 5224 کیلوگرم در هکتار بطور نسبی افزایش یافت و بیشترین مقادیر آنها از تیمار حفظ 60 درصد بقایا حاصل شد. بیشترین عملکرد بیولوژیک از تیمار توام بی‌خاک‌ورزی با حفظ 60 درصد بقایا و عملکرد 14870 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن از تیمارهای کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی در سطح صفر درصد بقایا به ترتیب با 11450 و 11520 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه از تیمار توام خاک‌ورزی متداول در سطح 60 درصد بقایا و کمترین آن از تیمار بی‌خاک‌ورزی در سطح صفر درصد بقایا به ترتیب با عملکرد 5583 و 4357 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. بیشترین شاخص برداشت از تیمار توام کم‌خاک‌ورزی در سطح صفر درصد بقایا با 7/43 درصد حاصل شد. بنابراین بین تیمارهای مختلف خاک‌ورزی از نظر عملکرد گندم تفاوت آماری مشاهده نشد که با در نظر گرفتن هزینه‌های تولید، حذف بخش‌هایی از عملیات خاک‌ورزی مانند گاوآهن برگردان‌دار موجب افزایش سودمندی اقتصادی برای کشاورزان و حفظ منابع تولید خواهد شد.
کلیدواژه ها
Title
Evaluation of yield and yield components of wheat under different tillage methods and residue management
Authors
Abstract
In order to study the impact of different tillage methods and crop residue management on yield and yield components of wheat, an experiment was conducted in split-plot based on randomized complete block design with three replications at Research Station of Agriculture, Gonabad during 2012-13 growing seasons. The experimental factors were three tillage methods (conventional tillage (CT), reduced tillage (RT) and no tillage (NT)) which were allocated in main plots and three residue managements (Zero% (R0), 30% (R1) and 60% residue retention (R2)) were assigned in sub plots. Results showed that different tillage methods and residue management had no significant effects on grain yield, biological yield and harvest index. The highest and the lowest biological yield were obtained from RT and NT methods, respectively. With increasing of residue from zero to 60%, biological and grain yield were increased. The highest (5583 kg.ha-1) and the lowest level of grain yield were related to combination of CT + R2 and NT + R0 treatments, respectively. In addition, the highest amount of harvest index (43.7 %) was obtained from combination of RT + R0 treatment. Finally, although reduced tillage treatment had no significant effect on grain yield, but because of decreasing in production costs, would have more economical benefits for farmers as well as conservation of production resources.