مطالعه شاخص‌های انتخاب در ژنوتیپ‌های گندم در شرایط تنش خشکی آخرفصل
پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: سیزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
1دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
2استادیاران و مربی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
3عضو هیات علمی پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی هسته‌ای کرج
چکیده
به منظور مطالعه و گزینش ژنوتیپ‌های گندم متحمل به تنش خشکی آزمایشی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط نرمال و تنش خشکی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران بر روی 82 ژنوتیپ گندم نان انجام شد. اعمال تنش خشکی پس از ظهور سنبله بر اساس تعیین نقطه پژمردگی گیاه به صورت کم‌آبیاری صورت گرفت. براساس عملکرد در شرایط تنش(YS) و بدون تنش (YP)، شاخص‌های کمی مقاومت به خشکی محاسبه شدند. اختلاف بسیار معنی‌داری بین کلیه شاخص‌ها و عملکردهای بدون تنش و تنش وجود داشت که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای مقاومت به خشکی و دورگ‌گیری برای مطالعات ژنتیکی و اصلاحی بعدی می باشد. بر اساس تجزیه به مولفه‌های اصلی مشخص شد که بیش از 90 درصد تغییرات توسط دو مولفه اول قابل تفسیر است. نتایج تجزیه همبستگی، مولفه‌های اصلی و ترسیم بای‌پلات شاخص‌ها نشان داد که از بین شاخص‌های محاسبه شده، MP، GMP، STI، HARM بهترین شاخص‌ها برای انتخاب ژنوتیپ‌های با پتانسیل و پایداری عملکرد بالا در شرایط تنش می‌باشند. بر این اساس ژنوتیپ‌های مغان 1، سیستان، روشن، طوس و سرداری متحمل‌ترین و ژنوتیپ‌های شاهپسند، نوید، امید، رصد، S-83-3 و زاگرس به عنوان حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها به تنش خشکی آخر فصل شناسایی شدند.
کلیدواژه ها
Title
The study of selection indices in wheat genotypes under drought stress condition
Authors
Abstract
In order to study and selection of wheat genotypes tolerant to drought stress, an experiment based on a randomized complete block design with three replicates and in both normal and drought conditions in 2010-2011 cropping season in the research farm of Abouraihan Campus, University of Tehran was conducted. Stress was applied in heading stage where irrigation was carried out according to wilting point. Based on principal component analysis, it was found that 99/3% variation can be explained by the first two components. Results of correlation, principal component analysis and biplot display showed that, GMP, STI, HARM, MP among drought tolerance indices were the best for selection of genotypes with high yield potential and stability in stress condition. Accordingly, Moghan1, Sistan, Roshan, Sardari and Tous genotypes were identified as tolerant and Shahpasand, Omid, Navid, Rasad, S-83-3 and Zagros genotypes as susceptible genotypes to terminal drought stress. These genotypes are recommended to be used as parents in wheat improvement program to drought stress.