بررسی ترکیب پذیری ژنتیکی چند رقم و لاین نرعقیم توتون گرمخانه‌ای و معرفی بهترین هیبریدها

پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: سیزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
استان مازندران، کیلومتر 20 جاده بهشهر-گرگان، مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش،
چکیده
برای بدست‌آوردن بهترین دورگ‌ها با حداکثر هتروزیس باید طرحی ژنتیکی برای ارزیابی ترکیب‌پذیری ژنوتیپ‌های والدی اجرا گردد. جهت اجرای این تحقیق شش لاین به‌نژادی شده در مرکز تحقیقات توتون تیرتاش (توتم321، توتم322، توتم323، توتم324، توتم325 و توتم 341) به همراه 6 لاین نرعقیم ایرانی با تکنیک لاین‌درتستر بررسی شدند. تیمارها شامل 36 دورگ و 12 والد به صورت طرح لاتیس ساده با 2 تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش در سال 1389 کشت شدند. صفات وزن سبز و عملکرد برگ، متوسط قیمت، درآمد ناخالص، تعداد، طول و عرض برگ و میزان قند، نیکوتین و پتاسیم کمربرگ اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات در طرح لاتیس ساده نشان داد که بین والدین و تلاقی‌ها برای اغلب تفاوت معنی‌داری وجود داشت. تجزیه اثر تلاقی‌ها به اجزای خود، شامل لاین‌ها، تسترها و اثرمتقابل لاین‌ها×تسترها نیز نشان داد که بین لاین‌ها از نظر صفات اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. اثر متقابل بین لاینها و تسترها نیز در مورد صفات وزن سبز و عملکرد معنی‌دار شد که این امر می‌تواند حاکی از واکنش متفاوت لاین‌ها در ترکیب با تسترهای مختلف باشد. تجزیه ترکیب‌پذیری عمومی لاین‌ها و تسترها نشان داد که ارقام توتم323 و توتم325 و تسترهای کوکر347نرعقیم1، کوکر347نرعقیم2 و کا326نرعقیم2 از نظرعملکرد دارای ترکیب‌پذیری عمومی (GCA) مثبت و معنی‌دار بودند. بر این اساس این ارقام می‌توانند به عنوان یکی از والدین در برنامه به نژادی برای عملکرد مورد استفاده واقع شوند. همچنین از شش تلاقی که والدین آنها دارای ترکیب پذیری مثبت و معنی دار بوده و تلاقی آنها دارای SCA مثبت و معنی‌دار و دارای هتروزیس مثبت و بالا نسبت به والد برتر بودند، می‌توان در برنامه به نژادی و تولید توتون هیبرید نرعقیم استفاده نمود.
کلیدواژه ها
 
Title
Evaluation of genetic combining ability of several tobacco cultivars and male sterile lines and introduced the best hybrids
Authors
Abstract
To get the best hybrids with maximum heterosis, a genetic design should be performed to evaluate the genetic combining ability (GCA) of parental genotypes. This research was performed on six newly breeded varieties (Totem 321, Totem 322, Totem 323, Totem 324, Totem 325 and Totem 341) and six Iranian cytoplasm male sterile (CMS) lines with line X tester techniques. Treatments, including 36 hybrids and 12 parents, were planted as a simple lattice design with two replications in Tirtash Research and Education Center in 2010. Green and cured leaf yield, average price, gross income, number of leaves, leaf length and width, sugar, nicotine and potassium of cutters were measured. The results of variance analysis in the simple lattice design showed significant difference for many trates. Analysis of the effect of crosses to their components, including lines, testers and line × tester interaction also showed that the lines were not significantly different. The interaction between the lines and testers for green and cured leaf yield were significant, this could indicate a different reaction of lines in combination with different testers. GCA analysis for lines and testers showed that Totem 323 and Totem 325 varieties, also Coker 347 CMS1, Coker 347 CMS2, and K 326 CMS2 testers have positive and significant GCA. Therefore, these varieties could be used as parent in breeding programs. Also, six hybrids whose parents have positive and significant GCA and their crosses had positive and significant specific combining ability (SCA) and also had positive and high heterosis compared to best parent, can be used for producing male sterile hybrids.