اثر تغییر زمان کاشت بر روند پر شدن دانه گندم نان رقم کریم در شرایط دیم منطقه گنبد
پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: سیزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
1دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه گیلان،
2دانشیار دانشگاه گیلان،
3استادیار پژوهش مؤسسه تحقیقات دیم کشور
4استادیار دانشگاه گنبد کاووس
چکیده
تغییر در زمان کاشت منجر به تغییر در زمان وقوع مراحل مختلف رشد و نمو از جمله مرحله پر شدن دانه گندم می‌گردد. این موضوع امکان مطالعه این فرآیند را تحت شرایط متفاوت محیطی فراهم می‌نماید. سرعت پر شدن دانه صفتی است که می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی در گزینش ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش خشکی مورد استفاده قرار گیرد. به‌منظور بررسی اثر تغییر زمان‌های مختلف کاشت بر تغییرات روند پر شدن دانه گندم نان رقم کریم، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد در سال زراعی 92-91 انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه زمان‌های مختلف کاشت گندم رقم کریم شامل 5 زمان کاشت: 11 آذر، 30 آذر، 19 دی، 8 بهمن و 28 بهمن ماه بودند. صفت‌های مورد ارزیابی عبارت بودند از: سرعت پر شدن دانه، دوره مؤثر پر شدن دانه و وزن دانه. با استفاده از محاسبه شیب خط منحنی وزن دانه نسبت به زمان در مرحله رشد خطی دانه، سرعت پر شدن دانه محاسبه شدند. پس از تعیین سرعت پر شدن دانه و اندازه نهایی وزن دانه، از نسبت 90 درصد وزن نهایی دانه به سرعت پر شدن دانه، مدت پر شدن مؤثر دانه محاسبه گردید. بر اساس نتایج، صفت‌های سرعت پرشدن دانه، دوره مؤثر پر شدن دانه و وزن دانه تحت تاثیر زمان کاشت و محیط قرار گرفتند. روند پر شدن دانه در تمامی تیمارها از یک منحنی سیگموئیدی تبعیت کرد به‌طوری‌که تاخیر در کاشت منجر به کاهش طول مرحله خطی منحنی شد، ولی شیب این خط افزایش یافت. مقایسه میانگین داده‌ها در سطح احتمال 5% نشان داد بیشترین طول دوره مؤثر پر شدن دانه با 5/33 روز در زمان کاشت اول حاصل شد و کمترین تعداد روز در زمان کاشت پنجم با 66/21 روز مشاهده شد. بر اساس معادله لجستیک بالاترین ضریب مرتبط با سرعت پر شدن دانه (R ) متعلق به آخرین زمان کاشت و کمترین آن متعلق به اولین زمان کاشت بود. و افزایش در سرعت پر شدن دانه قادر به جبران اثر کاهش دوره پر شدن دانه نبود. و به نظر می‌رسد طول دوره پر شدن دانه صفت با اهمیت‌تری در انتخاب ژنوتیپ‌ها در شرایط نامساعدتر محیطی باشد.
کلیدواژه ها
Title
Effect of planting date changes on grain filling trend of Karim bread wheat cultivar under rainfed condition of Gonbad region
Authors
Abstract
Changing in planting date causes changing in occurrence of the plant growth and development stages such as grain filling stage and make it possible to the study of this stages of plant growth under different environmental conditions. Grain filling stage is a trait that can be used in breeding programs for selection of genotypes under drought stress condition. In order to evaluate of the effect of planting date changes on grain filling stage of Karim bread wheat cultivar in rainfed condition, an experiment was conducted in an RCBD with four replications at agricultural research station of Gonbad in 2012-13 growing season. The treatments were different planting dates i. e.: Dec nd, Dec 21st,Jan 9th, Jan 28th and Feb 17th. The traits were grain filling rate, efficient grain filling period and final grain weight. The obtained data were analyzed by SAS program and curves were drown with Excel software. Results showed that treatments had significant effect on measured traits.
Mean comparisons revealed that with a delay in sowing dates efficiency filling period decreased but grain filling rate increased thus the highest efficient filling period and the lowest grain filling rate obtained of the earliest planting date.
Mean comparisons revealed that with a delay in sowing dates efficiency filling period decreased but grain filling rate increased thus the highest efficient filling period and the lowest grain filling rate obtained of the earliest planting date.