برآورد اثرات اپیستازی و اپیستازی با محیط در مکانهای ژنی کنترل کننده صفات مهم مورفولوژی برنج
پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: پانزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
حسین رحیم سروش1 ، فرهاد نظریان فیروز آبادی2 ، مریم حسینی چالشتری3 ، احمد اسماعیلی4 ، علی اکبر عبادی3
1دانشجوی دکتری اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
2استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
3استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
4دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
چکیده
ﺗﻮﻟﻴﺪ ارﻗﺎم ﭘﺎﻛﻮﺗﺎه، زودرس ﺑﺎ ﻃﻮل ﺧﻮﺷﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ از اﻫﺪاف ﻣﻬﻢ اﺻﻼح ﺑﺮﻧﺞ در اﻳﺮان اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺛﺮات اﭘﻴﺴﺘﺎزی و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ QTL در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮای ﺻﻔﺎت ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ، ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻠﺪﻫﻲ و ﻃﻮل ﺧﻮﺷﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﺗﻌﺪاد 113 ﻻﻳﻦ ﺧﺎﻟﺺ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﺴﻞ ﺷﺸﻢ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﻼﻗﻲ ﻋﻠﻲﻛﺎﻇﻤﻲ/ ﺻﺎﻟﺢ در دو ﻣﻨﻄﻘﻪ رﺷﺖ و ﺗﻨﻜﺎﺑﻦ ﻛﺸﺖ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺮای ﺗﻌﻴﻴﻦ ژﻧﻮﺗﻴﭗ ﻻﻳﻦﻫﺎ از 87ﺟﻔﺖ ﭘﺮاﻳﻤﺮ ﻛﻪ دارای ﭼﻨﺪ ﺷﻜﻠﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮدﻧﺪ، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﻧﻘﺸﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ در ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ. ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻜﺎنﻫﺎی ژﻧﻲ، اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﭘﻴﺴﺘﺎزی و اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ از ﻧﺮم اﻓﺰار 2.QTLNETWORK V اﺳﺘﻘﺎده ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن دادهﻫﺎ ﺑﺮای دو ﻣﻜﺎن ﺑﻪ روش ﻣﻜﺎنﻳﺎﺑﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪای ﻣﺮﻛﺐ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻳﻚ QTL ﺑﺮای ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ، ﺳﻪ QTL ﺑﺮای ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮﺷﻪدﻫﻲ و ﻳﻚ QTL ﺑﺮای ﻃﻮل ﺧﻮﺷﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺮای ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ، ﺷﺶ اﺛﺮ اﭘﻴﺴﺘﺎزی اﻓﺰاﻳﺸﻲ × اﻓﺰاﻳﺸﻲ(AA)ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﺮ روی ﻛﺮوﻣﻮزومﻫﺎی2، 3، 4، 5 و 7ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ .ﺳﻪ ﻣﻮرد از اﻳﻦ اﺛﺮات اﭘﻴﺴﺘﺎزی دارای داﻣﻨﻪ ﺗﻨﻮع ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻴﻦ 1/8 ﺗﺎ 6/1 در ﺻﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ از
ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد. ﺑﺮای ﺻﻔﺖ ﻃﻮل ﺧﻮﺷﻪ ﻫﻴﭽﻜﺪام از اﺛﺮات اﭘﻴﺴﺘﺎزی اﻓﺰاﻳﺸﻲ× اﻓﺰاﻳﺸﻲ و اﭘﻴﺴﺘﺎزی در ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺸﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮای اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻳﻚ QTL ﺑﺮ روی ﻛﺮوﻣﻮزوم 7 ﺑﺎ اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻣﻨﻔﻲ و اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮای ﺻﻔﺖ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮﺷﻪ دﻫﻲ، ﭘﻨﺞ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﭘﻴﺴﺘﺎزی اﻓﺰاﻳﺸﻲ × اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﺮ روی ﻛﺮوﻣﻮزومﻫﺎی 1، 3 ،5 و 10 ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ. ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از اﺛﺮات اﭘﻴﺴﺘﺎزی ﺑﻴﻦ hdg3 و hdg5-1 ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل آﻟﻞﻫﺎﻳﻲ از واﻟﺪ ﺻﺎﻟﺢ دارای اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ(AAE) ﺑﺎ ﺗﻨﻮع ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪه 1/21 درﺻﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻳﻚ اﺛﺮ اﭘﻴﺴﺘﺎزی(AA) روی ﻛﺮوﻣﻮزوم 1 ﺑﻴﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻃﻮل دوره رﺷﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻌﻼوه اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ژﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ(AE)ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﭘﺎﻳﺪاری ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ژﻧﻲ(hdg1) ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮی در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی اﺻﻼﺣﻲ ﺑﺮﻧﺞ در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد اﻳﻦ ﺻﻔﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد.
ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد. ﺑﺮای ﺻﻔﺖ ﻃﻮل ﺧﻮﺷﻪ ﻫﻴﭽﻜﺪام از اﺛﺮات اﭘﻴﺴﺘﺎزی اﻓﺰاﻳﺸﻲ× اﻓﺰاﻳﺸﻲ و اﭘﻴﺴﺘﺎزی در ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺸﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮای اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻳﻚ QTL ﺑﺮ روی ﻛﺮوﻣﻮزوم 7 ﺑﺎ اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻣﻨﻔﻲ و اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮای ﺻﻔﺖ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮﺷﻪ دﻫﻲ، ﭘﻨﺞ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﭘﻴﺴﺘﺎزی اﻓﺰاﻳﺸﻲ × اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﺮ روی ﻛﺮوﻣﻮزومﻫﺎی 1، 3 ،5 و 10 ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ. ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از اﺛﺮات اﭘﻴﺴﺘﺎزی ﺑﻴﻦ hdg3 و hdg5-1 ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل آﻟﻞﻫﺎﻳﻲ از واﻟﺪ ﺻﺎﻟﺢ دارای اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ(AAE) ﺑﺎ ﺗﻨﻮع ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪه 1/21 درﺻﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻳﻚ اﺛﺮ اﭘﻴﺴﺘﺎزی(AA) روی ﻛﺮوﻣﻮزوم 1 ﺑﻴﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻃﻮل دوره رﺷﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻌﻼوه اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ژﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ(AE)ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﭘﺎﻳﺪاری ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ژﻧﻲ(hdg1) ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮی در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی اﺻﻼﺣﻲ ﺑﺮﻧﺞ در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد اﻳﻦ ﺻﻔﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد.
کلیدواژه ها