بررسی تنوع ژنتیکی مقاومت به زنگ قهوهای در برخی از ارقام گندم نان در مرحله گیاه بالغ در شرایط مزرعه

پذیرفته شده برای پوستر
عنوان دوره: پانزدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران
نویسندگان
1دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،
2اعضای هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،
3عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان
چکیده
زﻧﮓ ﻗﻬﻮهای ﻳﺎ زﻧﮓ ﺑﺮگ ﮔﻨﺪم ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎری Puccinia recondita f. sp. tritici اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﻜﻲ از ﻣﺨﺮبﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎی ﻗﺎرﭼﻲ ﮔﻨﺪم در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ و ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﻲداری در ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻲﮔﺮدد. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ،25 ژﻧﻮﺗﻴﭗ ﮔﻨﺪم ﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه رﻗﻢ ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺴﺎس (رﻗﻢ ﺑﻮﻻﻧﻲ)در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮکﻫﺎی ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﻜﺮار در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺰرﻋﻪای ﮔﺮﮔﺎن ﻛﺸﺖ ﺷﺪﻧﺪ. از زﻣﺎن ﺗﻮرم ﺧﻮﺷﻪ (Booting) ﭘﺲ از ﻣﺸﺎﻫﺪه 50 درﺻﺪ ﻋﻼﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎری زﻧﮓ ﻗﻬﻮهای روی رﻗﻢ ﺣﺴﺎس ﺑﻮﻻﻧﻲ، ﺻﻔﺎت درﺻﺪ آﻟﻮدﮔﻲ و ﺗﻴﭗ آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺗﻴﻤﺎر ﺛﺒﺖ ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺻﻔﺎت ﺿﺮﻳﺐ آﻟﻮدﮔﻲ و ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻴﻤﺎری در ﻫﺮ ژﻧﻮﺗﻴﭗ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ ﻧﺸﺎن داد، ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداری ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲدار ﻳﻚ درﺻﺪ (p<0/01) وﺟﻮد داﺷﺖ. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ارﻗﺎم از ﻧﻈﺮ ﺻﻔﺎت ﻳﺎ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎری زﻧﮓ ﻗﻬﻮهای ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﻴﻜﻲ وﺟﻮد دارد و ﻣﻲﺗﻮان از آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ ژن ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﭘﺮوژهﻫﺎی اﺻﻼﺣﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. در ﺿﻤﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺧﻮﺷﻪای ﺑﻪ روش UPGMA ارﻗﺎم ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺣﺴﺎس ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻮﻻﻧﻲ، ﻧﻴﻤﻪ ﺣﺴﺎس ﺷﺎﻣﻞ (ATRI 519) وN-91-7 ، ﻧﻴﻤﻪ ﻣﻘﺎوم-ﻣﻘﺎوم ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻘﻴﻪ ارﻗﺎم دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ﺷﺪﻧﺪ.
کلیدواژه ها